Një grup fizikantësh amerikanë të udhëhequr nga profesori i Universitetit të Çikagos Vitaly Prakapenko për herë të parë përftuan akull superionik në kushte laboratorike, një gjendje uji në të cilën një rrjetë e ngurtë kristalore formohet nga jonet e oksigjenit dhe jonet e hidrogjenit lëvizin lirshëm nëpër të.
Më parë, shkencëtarët vetëm një herë arritën të merrnin akull superionik (akulli XVIII) në kushte laboratorike. Kjo u bë gjatë një eksperimenti dinamik në të cilin një pikë uji e mbërthyer në një vizë diamanti u ekspozua ndaj një valë shoku të krijuar nga një lazer. Si rezultat, u formua akulli superionik, i cili ekzistonte vetëm për disa momente.
Në eksperimentin e ri, shkencëtarët zgjodhën një qasje të ndryshme. Ata përdorën një vizë diamanti për të riprodhuar presion me intensitet të lartë të krahasueshëm me atë që mund të shihet në bërthamat e planetëve. Më pas ata përdorën sinkrotronin e burimit të avancuar të fotonit për të gjeneruar rreze të ndritshme rrezesh X – të nevojshme për të ngrohur një pikë uji në temperatura ekstreme. Gjatë eksperimentit, u vërtetua gjithashtu se formimi i akullit superionik nuk kërkon një presion prej 50 GPa, siç besohej më parë. Ishte e mundur të merret një mostër e një materiali të pazakontë në një presion prej 20 GPa.
"Imagjinoni një kub, rrjeta e të cilit përmban jone oksigjeni në qoshet dhe jone hidrogjeni midis tyre. Kur hyn në fazën e re superionike, rrjeta zgjerohet, duke lejuar që jonet e hidrogjenit të lëvizin ndërsa jonet e oksigjenit mbeten në vend. Duket si rrjeta të ngurta oksigjeni të vendosura në një oqean me atome hidrogjeni lundrues”, komentoi një nga shkencëtarët në eksperiment.
Vihet re se akulli superionik ekziston jo vetëm në planetët e largët, por edhe në Tokë. Sipas shkencëtarëve, ai luan një rol në ruajtjen e fushës magnetike të planetit tonë, e cila mbron sipërfaqen e Tokës nga rrezatimi kozmik. Planetët si Marsi apo Mërkuri nuk kanë një fushë magnetike, gjë që i bën ata të ndjeshëm ndaj efekteve agresive të rrezatimit kozmik dhe faktorëve të tjerë. Shkencëtarët konsideroni, se studimi i akullit superionik mund të luajë një rol të rëndësishëm në kërkimin e planetëve që mbështesin jetën.
Lexoni gjithashtu:
- "Shpërthimi i fuqishëm i rrezeve gama të universit" doli të ishte një reflektim i mbeturinave hapësinore
- Një detektor i ri i valëve gravitacionale do të kapë një sinjal të mundshëm nga fillimi i universit